Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo tự nhiên, nhân tạo

Cập nhật 2024-01-01 00:00

Đông trùng hạ thảo là dược liệu quý hiếm với mức giá thành đắt đỏ, được nhiều người sử dụng với mục đích bồi bổ sức khỏe và tăng cường sức đề kháng. Vậy bạn đã bao giờ từng tìm hiểu quá trình hình thành đông trùng hạ thảo hay chưa? Hãy cùng khám phá qua bài viết dưới đây.

I. Đông trùng hạ thảo có nguồn gốc từ đâu?

Đông trùng hạ thảo trong tiếng Tây Tạng được gọi là “yartsa gunbu”, là một loài nấm đặc biệt và quý hiếm. Nó có nguồn gốc từ các khu vực núi cao của châu Á, đặc biệt là ở Trung Quốc, Nepal, Ấn Độ, Bhutan và một số nước nằm trong dãy Himalaya.

Cách gọi trên được xuất phát từ chính đặc tính sinh trưởng và phát triển của đông trùng hạ thảo, khi mùa đông chúng mang hình dáng của côn trùng, nhưng sang hè, dược liệu này lại lột xác để trở thành một thực vật thực thụ.

Đông trùng hạ thảo sống trên cao nguyên có độ cao trên 4500m

Nấm này thường sống trong đất núi cao, khu vực các cao nguyên có độ cao trên 4.500m so với mực nước biển và nở hoa sau khi xâm nhập vào cơ thể của sâu bọ, làm cho nó trở thành một loại dược phẩm độc đáo có giá trị cao trên thị trường thảo dược và y học. Ngay từ thế kỷ 17, đây đã được coi như thần dược của nền y học cổ truyền.

||Xem thêm: Đông trùng hạ thảo trị bệnh gì? - 12 sự thật cần biết!

>>>Bạn có biết: Cách phân biệt đông trùng hạ thảo thật giả đơn giản, chính xác

II. Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo

Các giai đoạn phát triển của đông trùng hạ thảo được chia làm 2 phần rõ rệt là đông trùng (phần con) và hạ thảo (phần cây). Điều này xuất phát từ chính vòng đời của chúng, vì khi vào mùa đông chúng giống con sâu còn đến mùa hè thì chúng giống một loài thực vật. Đông trùng hạ thảo có một vòng đời vô cùng độc đáo và ấn tượng.

2.1 Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo tự nhiên

Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo tự nhiên và phát triển của chúng trải qua 4 giai đoạn như sau:

- Giai đoạn 1: Bướm thuộc chi Thitarodes đẻ trứng và nở ra ấu trùng

Trên các cao nguyên cao 4500m của Trung Quốc, với điều kiện khí hậu vô cùng khắc nghiệt, ban ngày và ban đêm có thể chênh nhau đến hàng chục độ C, sương mù dày đặc che phủ. Tuy nhiên, nơi đây lại được thiên nhiên ưu ái ban tặng nguồn nước ngầm tinh khiết, độ ẩm lý tưởng cho sự phát triển của đông trùng hạ thảo từ khi là ấu trùng.

Quá trình này bắt đầu khi bướm thuộc chi Thitarodes đẻ trứng. Thitarodes là loài bướm phân bố rộng rãi ở các vùng có khí hậu lạnh, như các dãy núi cao. Bướm này thường bay vào mùa hè hoặc mùa thu.

Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo tự nhiên

Bướm đẻ trứng trực tiếp vào đất hoặc môi trường gần đất, như cây cỏ hoặc thảo dược và sau đó nở ra sâu non. Trứng của đông trùng hạ thảo có hình dáng hình trụ, màu trắng và có kích thước nhỏ.

- Giai đoạn 2: Ấu trùng sinh ra và phát triển sâu non

Khi trứng nở, ấu trùng mới sinh ra. Ấu trùng của đông trùng hạ thảo có hình dáng giống sâu bọ, có màu trắng và có một đôi râu nhỏ. Ấu trùng này tiếp tục phát triển trong môi trường đất, ăn thức ăn có sẵn như cây cỏ, rễ cây, hoặc thảo dược.

Quá trình phát triển sâu non kéo dài trong khoảng thời gian từ vài tháng đến vài năm, tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Tuy nhiên, nhờ vào điều kiện lý tưởng của cao nguyên kể trên mà ấu trùng có thể sinh trưởng thuận lợi.

- Giai đoạn 3: Bào tử nấm ký sinh ấu trùng

Trong giai đoạn này, ấu trùng của đông trùng hạ thảo bị nhiễm ký sinh bởi một loại nấm ký sinh đặc biệt gọi là Ophiocordyceps sinensis. Nấm này chui vào ký sinh ở cơ thể ấu trùng nhờ việc theo dòng nước thâm nhập vào đất và kiểm soát hành vi của chúng.

Khi nấm ký sinh đã kiểm soát hoàn toàn ấu trùng, nó sẽ thúc đẩy ấu trùng leo lên cây hoặc thảo dược và làm cho ấu trùng mòn bề mặt đất. Cuối cùng thì sau thời gian ngủ đông, đây là thời điểm chúng bắt đầu cựa mình.

- Giai đoạn 4: Hình thành đông trùng hạ thảo

Khi ấu trùng đã bị kiểm soát bởi nấm ký sinh, nó sẽ dần bị hút hết chất dinh dưỡng và chết đi. Vào cuối tháng 4 là thời điểm nấm phát triển mạnh mẽ nhất, chúng bắt đầu trồi lên mặt đất gọi là đầu ấu trùng.

Hình ảnh đông trùng hạ thảo phát triển toàn diện

Sau đó, đông trùng hạ thảo sẽ phát triển mạnh mẽ vào tháng 5 đến tháng 7, nên đây được coi là thời điểm vàng để thu hoạch.

2.2 Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo nhân tạo

Ngoài quá trình hình thành đông trùng hạ tự nhiên và nhu cầu sử dụng của khách hàng, ngày này với công nghệ hiện đại, đông trùng hạ thảo nhân tạo càng trở nên phổ biến và được ưa chuộng.

Hình thành đông trùng hạ thảo nhân tạo là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiến thức chuyên sâu về sinh học. Dưới đây là mô tả về hai phương pháp phổ biến để nuôi cấy đông trùng hạ thảo nhân tạo:

- Nuôi cấy trên nền cơ chất tổng hợp

Đây là một trong những phương pháp phát triển đông trùng hạ thảo trong môi trường kiểm soát, không phụ thuộc vào môi trường tự nhiên.

Trong phương pháp này, các ấu trùng của đông trùng hạ thảo được đặt trong môi trường nuôi cấy được tạo ra từ các chất cơ chất tổng hợp, chẳng hạn như protein, tinh bột, nhộng tằm xay nhuyễn và các dưỡng chất cần thiết khác.

Quá trình hình thành đông trùng hạ thảo nhân tạo

Để đảm bảo sự phát triển và sinh sản của đông trùng hạ thảo, điều kiện môi trường, như nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng được kiểm soát chặt chẽ.

- Nuôi cấy trên nhộng tằm

Trong phương pháp này, trứng của đông trùng hạ thảo được bắt vào nhộng tằm. Nhộng tằm sau đó được đặt trong môi trường tự nhiên, chẳng hạn như cây cỏ hoặc đất, trong một khoảng thời gian nhất định. Hoặc cũng có thể được đặt trong phòng ươm, phòng chiếu sáng.

Đông trùng hạ thảo sẽ phát triển từ trạng thái ấu trùng sang trạng thái chuyển mình và cuối cùng trở thành con trưởng thành.

||Xem thêm: Đông trùng hạ thảo kỵ gì? 5 lưu ý quan trọng phải biết!

III. Sự khác biệt giữa đông trùng hạ thảo tự nhiên và nhân tạo

Đông trùng hạ thảo tự nhiên và đông trùng hạ thảo nhân tạo có những khác biệt quan trọng về cả nguồn gốc, tình trạng tự nhiên, và cách chúng được thu thập hoặc nuôi cấy. Dưới đây là một số điểm khác biệt quan trọng giữa hai loại này:

- Nguồn gốc:

Đông trùng hạ thảo tự nhiên: Loại này tồn tại trong thiên nhiên và phát triển hoàn toàn tự nhiên trong môi trường tự nhiên.
Đông trùng hạ thảo nhân tạo: Loại này là kết quả của quá trình nuôi cấy và tạo ra trong môi trường kiểm soát, không phụ thuộc vào môi trường tự nhiên.

Sự khác nhau giữa đông trùng hạ thảo tự nhiên và nhân tạo

- Tình trạng tự nhiên:

Đông trùng hạ thảo tự nhiên: Loại này có tình trạng tự nhiên và số lượng giới hạn. Điều này làm cho chúng trở thành một nguồn tài nguyên quý hiếm và có giá trị lớn trong y học truyền thống và thực phẩm bổ sung.
Đông trùng hạ thảo nhân tạo: Loại này có thể sản xuất trong môi trường kiểm soát và có sẵn nhiều hơn so với đông trùng hạ thảo tự nhiên. Bởi vậy, giúp giảm áp lực đối với đông trùng hạ thảo tự nhiên do việc thu thập quá mức.

- Chất lượng và hàm lượng dược phẩm:

Đông trùng hạ thảo tự nhiên: Loại này thường được xem là có chất lượng cao hơn và chứa các hợp chất dược phẩm tự nhiên đặc biệt. Chúng có giá trị cao trong y học truyền thống và được coi là có tác dụng tốt đối với sức khỏe.
Đông trùng hạ thảo nhân tạo: Loại này có thể không chứa các hợp chất dược phẩm tự nhiên như đông trùng hạ thảo tự nhiên. Tuy nhiên, quá trình nuôi cấy có thể được kiểm soát để đảm bảo sự an toàn và đồng đều của sản phẩm, vẫn chứa các dưỡng chất cần thiết.

- Giá trị thương mại:

Đông trùng hạ thảo tự nhiên: Do hiếm có và phải thu thập từ môi trường tự nhiên, đông trùng hạ thảo tự nhiên thường có giá trị thương mại rất cao và giá của chúng thường đắt đỏ.
Đông trùng hạ thảo nhân tạo: Loại này thường có giá trị thương mại thấp hơn so với đông trùng hạ thảo tự nhiên, do sự khả dụng lớn hơn và quá trình sản xuất có thể được kiểm soát.

Trên đây là toàn bộ kiến thức về quá trình hình thành đông trùng hạ thảo tự nhiên và nhân tạo. Hi vọng từ đó bạn có thể chọn mua cho mình những sản phẩm chất lượng nhất cũng như an toàn và hiệu quả trong quá trình sử dụng.

||Tham khảo bài viết khác: